Hillir undir lok kjörtímabils mikilla umbrota á sviði samgöngumála:
Ekki skrýtið þótt slettist á þá sem standa fyrir miklum breytingum
segir Sturla Böðvarsson, samgönguráðherra, fyrsti þingmaður Vesturlands og einn umdeildasti stjórnmálamaður landsins.
Þrátt fyrir einstaka veðurblíðu nánast allt þetta ár hefur víða gustað þótt
það sé ekki mælt í vindstigum eða metrum á sekúndu. Það á ekki síst við um pólitíkina og þar eru þeir fáir sem hafa orðið að þola jafn mikinn næðing og Sturla Böðvarsson samgönguráðherra og fyrsti þingmaður Vesturlands.
Hann hefur komið að mörgum erfiðum og umdeildum málum sem samgönguráðherra og má þar nefna sem dæmi símasöluna, útboð Herjólfs, rannsókn Skerjafjarðarslyssins ofl. Síðasta orrahríðin og ein sú snarpasta var prófkjör Sjálfstæðismanna í Norðvesturkjördæmi þar sem Sturla stóð uppi sem sigurvegari en öll athygli hefur hinsvegar beinst að framkvæmd prófkjörsins og meintum bellibrögðum sem hann vísar á bug. Sturla hefur þó fram til þessa náð að klæða af sér pólitískan næðing og blæs á sögusagnir um að hann sé að flýja í skjól eins og kom í ljós þegar blaðamaður Skessuhorns náði honum á eintal síðastliðinn þriðjudag og fékk hann til að rýna í pólitísk veðurkort og líta yfir farinn veg í árslok.
Átökin fyrirséð
Að loknu prófkjöri halda því margir fram að það hefði mátt sjá fyrir að það leiddi af sér illvígar deilur. Sturla segir að menn hafi kannski ekki séð fyrir sér að eftirmálin yrðu með þeim hætti sem orðið er. „Það lá fyrir strax í upphafi að það yrðu mikil átök vegna kjördæmabreytingarinnar og það kallaði á val á milli forystumanna úr gömlu kjördæmunum. Það átti því ekki að koma á óvart að það yrði sviptingasamt. Reynslan úr prófkjörum er sú að mjög er litið til heimamanna á hverju svæði, en ég bjóst samt við að menn myndu reyna að líta framhjá þrengstu hreppapólitíkinni og reyna að koma saman sterkum og breiðum lista undir traustri forystu. Ég held reyndar að það hafi út af fyrir sig tekist. Dreifing atkvæða skapaði vissulega óróleika en niðurstaðan er samt sem áður öflugur listi með góða menn í öllum sætum. Það lá alltaf fyrir að tveir af þingmönnunum fimm gætu lent í 4. og 5. sæti, í það minnsta gátu ekki allir náð einu af fyrstu þremur. Menn máttu líka búast við að hending myndi ráða, þar sem þarna tókust á menn með mikla reynslu. Menn mega samt ekki gleyma því að það er einfaldlega ekki hægt að koma fyrir fulltrúum allra byggðarkjarna í sama sætið. Ég lít því á að ég sé sé ekki síður að vinna fyrir Akurnesinga, Skagfirðinga, Húnvetninga og Vestfirðinga en Snæfellinga, Dalamenn og Borgfirðinga. Íbúar hins nýja Norðvesturkjördæmis verða að hætta sem fyrst að hugsa frá þröngu byggðarlegu sjónarhorni og ég er sannfærður um að þetta mun jafna sig á tiltölulega stuttum tíma.“
Ómaklegar árásir
Sturla hefur lítið tjáð sig opinberlega um eftirmál prófkjörsins af hálfu Vilhjálms Egilssonar og kveðst ekki hafa trú á því að halda áfram prófkjörsslagnum eftir að búið sé að telja. „Ég hlýt að harma viðbrögð Vilhjálms sem skaða fyrst og fremst flokkinn og ég tel mjög ómaklega að mér vegið í því tilliti. Ég legg hinsvegar áherslu á að skapa frið innan
kjördæmisins. Málið er núna í höndum Kjördæmisráðs og ég minni á að
framkvæmd prófkjörsins var í höndum trúnaðarmanna flokksins. Hún á ekki að vera í höndum frambjóðenda. Ég treysti stjórn kjördæmisráðs mjög vel til að ljúka þessu verkefni og síðan er það okkar frambjóðendanna að vinna út frá þeirri niðurstöðu.“
Ekki vegamálastjóri
Fljótlega eftir að úrslit lágu fyrir úr hinu margumtalaða prófkjöri komst sú
saga á kreik að Sturla myndi gefa eftir fyrsta sæti listans og taka stöðu
vegamálastjóra en Vilhjálmur fengi efsta sætið sem hann hefur fullyrt að
hafi verið stolið af sér. Sturla vísar þessari sögusögn algjörlega á bug og
segir ekkert styðja hana utan það að menntun hans og reynsla myndi án efa nýtast ágætlega í umræddu embætti. „Það kom mér skemmtilega á óvart þegar þessi saga var sett af stað. Það hefur hinsvegar aldrei komið til greina af minni hálfu að hlaupa frá því verki sem ég hef boðið mig fram í og svíkja þannig mitt fólk. Það væri heldur ómerkilegt að láta kjósa sig til forystu fyrir flokkinn í kjördæminu og skríða síðan í skjól embættismennskunnar. Ég skil ekki hver hefur komið þessari sögu af stað en ég hef grun um að það hafi haft neikvæðan tilgang. Það sem mestu skiptir er þó að þessi saga á ekki við nein rök að styðjast.“
Eins og fram hefur komið hafði Sturla sigur í umræddu prófkjöri. Það hlýtur
hinsvegar að vera svolítið svekkjandi að vinna sigur eftir harða og erfiða
baráttu en að fá síðan ekki að njóta sigurstundarinnar þar sem öll athygli
beinist að því hvort einhver kunni að hafa haft rangt við. „Það er að
sjálfsögðu leiðinlegt en ég trúi því að þótt sundrung ríki um skeið þá
verðum við því öflugri þegar við komumst á fullan skrið. Andstæðingarnir
ættu því að spara sér að hlakka yfir okkar óförum. Það er að mínu mati langt þangað til að Samfylkingin nær að berja saman sitt lið og Framsókn ekki síður. Okkar prókjör hefur verið mikið áberandi en ég veit að baráttan hefur ekki síður verið hörð hjá hinum. Hún hefur hinsvegar verið meira á bakvið tjöldin.
Of fljótt að velja stól
Ég hef fundið fyrir miklum stuðningi alls staðar að úr kjördæminu og ég er
bæði ánægður og þakklátur fyrir það. Það er að sjálfsögðu erfitt þegar
deilur verða á milli samherja en ég veit að þessi hópur sem vinnur fyrir
flokkinn í kjördæminu hefur bæði styrk og þroska til að takast á við þetta
verkefni. Það hefur sýnt sig í skoðanakönnunum að flokkurinn hefur mikið
fylgi og það þarf heldur ekki að líta lengra en aftur til sveitarstjórnarkosninganna í vor. Þar kom flokkurinn feikna vel út í
kjördæminu. Sérstaklega þó á Vesturlandi en einnig í Skagafirði og víða á
Vestfjörðum. Sérstaklega má nefna Borgarbyggð þar sem er búið að kjósa
tvisvar á þessu ári og það er ekki slæm útkoma að þar skuli flokkurinn
kominn með upp undir 40 % fast fylgi. Það hefði einhverntíma þótt saga til
næsta bæjar. Það er bara spurning um það hvenær við komumst á fulla ferð í öllu kjördæminu, eftir að Kjördæmisráð hefur samþykkt framboðslistann,“ segir Sturla. Þrátt fyrir að enn sé tæplega hálft ár til kosninga er undirbúningur vel á veg kominn hjá flestum stjórnmálaflokkanna og framboðslistar að líta dagsins ljós, einn af öðrum. Sturla kveðst samt ekki búast við að kosningabaráttan verði neitt lengri en oftast áður. Hann reiknar með að baráttan verði hörð. Hann segir að fleiri mál en oft áður kunni að verða á oddinum í hinu nýja kjördæmi og að sú vinna sem framundan sé kalli á öfluga einstaklinga með reynslu, góða fótfestu í kjördæminu og skýra pólitíska sýn. Aðspurður um hvort hann sé tilbúinn að halda áfram að gegna ráðherraembætti á næsta kjörtímabili, standi það til boða, segir Sturla að það sé æskilegt að kjósa fyrst áður en farið sé að velja stóla. „Þetta kjörtímabil hefur verið tími mikils árangurs og mikilla átaka hvað mig varðar. Þegar ég tók við embættinu einsetti ég mér að vinna skipulega að framgangi margra mikilvægra mála. Ég byrjaði á því að endurskipuleggja allt starfið í ráðuneytinu og það var að sjálfsögðu ekki átakalaust að hrista upp í stofnunum ríkisins og gustaði harkalega um þá vinnu. Allir sanngjarnir menn sjá líka hversu feiknarlegur árangur hefur náðst í vegamálum, hafnarmálum, flugmálum, öryggismálum í lofti og á legi, fjarskiptamálum og ferðamálum. Ráðuneyti samgöngumála er að mínu mati það sem hvað mest hefur haft umleikis á yfirstandandi kjörtímabili og því er ekki skrítið þó gusti hressilega annað slagið, sér í lagi þegar staðið er fyrir miklum breytingum og tekið á erfiðum málum í stað þess að slá af og hrekjast undan vindi þegar á móti hefur blásið. Ég er því mjög sáttur þótt það hafi gengið á ýmsu. Ekki síst er ég ánægður með þann árangur sem nást hefur fyrir landsbyggðina og þá ekki síst Norðvesturland.“
Ekki lengur „skæraráðuneyti“
Fram til þessa hafa margir litið á Samgönguráðuneytið sem tiltölulega
þægilegt ráðuneyti, þar sem ráðherrann eigi helst á hættu að fá sigg á
hendurnar við að klippa á borða við opnun vegaspotta og jarðganga. Á þessu kjörtímabili hefur reyndin verið önnur þar sem mörg umdeild mál hafa komið inn á borð ráðuneytisins. Það liggur því beint við að spyrja hvort þarna sé um að ræða einstaka óheppni eða hvort ráðherrann hafði kannski viljandi lagt sig eftir því að taka á málum sem lá fyrir að gætu orðið umdeild. „Það er náttúrulega ljóst að ég hef verið að fást við að umbreyta stórum málaflokkum og móta nýja stefnu. Ferðaþjónustan er orðin næststærsti atvinnuvegur þjóðarinnar á eftir sjávarútveginum. Það hefði einhvern tímann þurft að segja það að minnsta kosti tvisvar að það yrði raunin. Ferðaþjónustan hefur verið að eflast til muna þótt víða sé enn verk að vinna. Ég hef í minni ráðherratíð, meðal annars, náð samningum við samtök ferðaþjónustufólks og aðila í öðrum atvinnuvegum vegna mikils átaks í markaðssetningu Íslands í Ameríku og Evrópu. Það er að byrja að skila sér núna með góðum árangri. Það hefur mikið verið tekið á í menningartengdri og heilsutengdri ferðaþjónustu, sú vinna endurskipulögð og sett skýr markmið. Þá liggur fyrir mikil og merkileg skýrsla sem ber heitið Auðlindin Ísland, þar sem ferðaþjónustu í landinu er skipt í áhrifa- og vaxtarsvæði. Svona mætti lengi telja enda hefur ferðaþjónustan verið umfangsmikil í ráðuneytinu á kjörtímabilinu, sem aldrei fyrr. Meira fjármagn hefur verið lagt, af hálfu ráðuneytisins, til markaðsaðgerða á kjörtímabilinu en nokkru sinni áður. Það er nú að skila sér. Það fór heldur ekki mikið fyrir fjarskiptunum í þessu ráðuneyti hér áður fyrr, en þar hefur orðið umbylting. Á þessu kjörtímabili hefur frelsi á fjarskiptamarkaðnum verið að mótast og myndast hefur samkeppni, enda hefur ný löggjöf breytt öllu því umhverfi. Varðandi samgöngumálin í heild sinni þá lagði ég fram samþætta samgönguáætlun þar sem tekið er á vegamálum, flugmálum, siglingum og fjarskiptamálum sem einni heild. Við leggjum á djúpið í lok kjörtímabilsins með Samgönguáætlun fyrir árin 2003 til 2014 og það verður spennandi að sjá hvernig til tekst. Ég er einnig mjög sáttur við árangurinn í vegamálum en þar hef ég náð fram meira fjármagni en nokkur annar samgönguráðherra. Bara hér í kjördæminu má nefna sem dæmi Borgarfjarðarbraut, tengingu milli Reykholtsdals og Hálsasveitar, Bröttubrekku, Vatnaleiðina, Búlandshöfðann, Útnesið, Þverárfjall, veg um
Djúpið og Klettsháls breikkun einbreiðra brúa og sitthvað fleira mætti tína
til. Í nýrri samgönguáætlun er síðan gert ráð fyrir bundnu slitlagi í Húsafell og brú yfir Kolgrafarfjörðinn verður boðin út í vetur. Þá hefur tekist að koma Fróðárheiðinni í stórverkefnasjóð og vegur um Þverárfjall er orðinn meðal stórverkefna. Þá er fyrirhugað að endurbæta vegi í Stafholtstungunum, miklar framkvæmdir í Norðurárdal í Skagafirði og að endurbyggja veginn eftir allri Barðaströndinni, í Djúpi og á Ströndum, auk þess sem við munum halda áfram að breikka brýr. Þarna erum við eingöngu að tala um þetta kjördæmi en á heildina litið er þessi samgönguáætlun, áætlun um byltingu í samgöngumálum. Sama gildir um hafnaframkvæmdir.“
Síminn ekki á útsölu
Aðspurður um hvort eitthvað standi uppúr öðru fremur þegar litið er til baka segir Sturla að það sé ekki síst árangur í vegamálum og útbreiðsla fjarskiptanna auk ferðamálanna. „Eitt er það sem ég er afskaplega stoltur af en það er miklar breytingar til hins betra í öryggismálum, annars vegar
varðandi siglingar og hins vegar varðandi flugumferð. Ég hef fengið Alþingi
til að samþykkja langtímaáætlun í öryggismálum sjómanna og rannsóknir
sjóslysa hafa verið endurskipulagðar. Það sama er með flugöryggismálin. Þar hefur verið mannað upp á nýtt og ný löggjöf litið dagsins ljós. Þessi mál hafa algjörlega tekið stakkaskiptum og ég er þakklátur fyrir að hafa stuðning Alþingis til þess. Sömuleiðis gæti ég nefnt almenningssamgöngurnar. Eftir að ég bauð út innanlandsflug og ferjusiglingar hefur sú þjónusta batnað stórlega og þess má geta að innanlandsflug er farið að skila hagnaði. Þá er ég ekki síst stoltur af því að þjónusta við landsbyggðina í þeim málaflokkum sem mér tilheyra hefur eflst og batnað. Síðast en ekki síst þá er búið að færa 95 störf sem heyra undir ráðuneytið út á land á þessu kjörtímabili en ég held að það fari minna fyrir slíku hjá öðrum ráðuneytum. Það verður samt sem áður að viðurkennast að það hefur ekki allt gengið eftir eins og ég hafði vonast til enda vart hægt að ætlast til þess. Símasalan tókst t.d. ekki. Hlutabréfamarkaðirnir hrundu í kjölfar 11. september og við vildum ekki selja á því verði sem bauðst. Síminn er einfaldlega ekki til sölu á útsöluverði. Þetta gekk því ekki eftir og það verður bara að hafa það en ég held að þessi tilraun eigi ekki að fæla menn frá því að reyna aftur þegar betur árar. Verðgildi fyrirtækisins kemur til með að aukast á ný. Það er líka ljóst að almenningur gerir kröfur til þeirrar þjónustu sem Síminn veitir, auk þess sem það er komin samkeppni á þennan markað og ég tel að ríkið eigi ekki að vera í slíkum rekstri.“
Óvinsælastur
Þrátt fyrir að Sturla sé sjálfur ánægður með árangurinn á yfirstandandi
kjörtímabili þá virðast ekki allir sömu skoðunnar. Sturla hefur að undanförnu vermt botnsætið í könnunum á vinsældum ráðherra ríkisstjórnarinnar. „Það fer ekki hjá því, með þá forystumenn sem standa í miklum breytingum og eru að taka á málum, að á þá vill stundum slettast. Ég sef hinsvegar rólegur og er sannfærður um það sjálfur að ég hef verið á
réttri braut og breytt eftir bestu vitund. Þetta er hinsvegar eins og
gengur að það verður einhver að vera vinsælastur og einhver annar
óvinsælastur. Ég horfi hinsvegar frekar á úrslit í kosningum en
vinsældakosningar Dagblaðsins sem eru í sjálfu sér sérstakt rannsóknarefni. Ég tel mig líka geta verið nokkuð bjartsýnan, ef ég horfi til baka, því ég hef unnið sigur í öllum kosningum sem ég hef tekið þátt í, hvort sem er til sveitarstjórnar eða Alþingis og nú síðast í prófkjörinu. Þegar kemur í kjörklefann þá held ég að menn meti verkin meira en skemmtanagildið. Ég er stjórnmálamaður með skýra framtíðarsýn en ekki skemmtikraftur,“ segir oddviti Sjálfstæðismanna í Norðvesturkjördæmi og einn umdeildasti stjórnmálamaður landsins í dag. |